Choroba Gumboro – Infectious Bursal Disease IBD - temat wciąż aktualny w hodowli kur
Objawy kliniczne
Kliniczna postać choroby występuje u kurcząt brojlerów w wieku od 3 do 6 tygodnia życia, zaś u niosek najczęściej między 7 a 9 tygodniem. Okres inkubacji jest krótki i wynosi 2-3 dni. Choroba sama w sobie powoduje wysokie upadki jednak może się ona manifestować „tylko” silną immunosupresję co skutkuje znacznym pogorszeniem wyników produkcyjnych (końcowa masa ciała, współczynnik zużycia paszy)
Do charakterystycznych objawów postaci klinicznej choroby, zalicza się białą, obfitą, wodnistą biegunkę oraz apatię i nastroszenie piór. Objawy takie nie są oczywiście na tyle specyficzne aby dawało to podstawy do postawienia ostatecznego rozpoznania.
ZMIANY SEKCYJNE
charakterystyczne wybroczyny w żołądku gruczołowym towarzyszące zakaźnemu zapaleniu torby Fabrycjusza
O wiele bardziej charakterystyczne są zmiany sekcyjne, które przede wszystkim dotyczą torby Fabrycjusza.
Na początku choroby narząd ten ulega powiększeniu, a później następuje jego zanik prowadzący do osłabienia układu odpornościowego. Wywołanie immunosupresji skutkuje w wielu powikłaniach w chowie kur i możliwe są wtórnie występujące choroby wirusowe, choroby bakteryjne, pasożytniczych, takich jak kolibakterioza, kokcydioza, zakażenie zapalenie oskrzeli (IB), zakaźne zapalenie krtani i tchawicy (ILT) czy zakażenia reowirusowe.
W badaniach sekcyjnych zmiany w torbie Fabrycjusza cechują się silnym powiększeniem, napięciem, z obecnością krwawych wylewów a na błonie surowiczej obecność galaretowatej substancji. Zmiany patologiczne mogą również występować w nerkach, które są blade i obrzękłe. Ponadto można zaobserwować wylewy krwawe i wybroczyny w mięśniach piersiowych, mięśniach ud oraz w błonie żołądka gruczołowego.
Od zjadliwości wirusa zależy to jak ciężki przebieg w stadzie będzie miała choroba. W przypadku wysoce zjadliwego wirusa IBD obserwowana jest wysoka śmiertelność, która u kur niosek osiąga nawet do 70%, a u kurcząt brojlerów zwykle jest to ok. 10%.
Torba Fabrycjusza to miejscem gdzie limfocyty b powstają w organizmie ptaków. W trakcie zakażenia komórki te ulegają lizie . Z tego wynika immunosupresyjny charakter choroby Gumboro.
Zwalczanie Choroby Gumboro
Najistotniejszą w walce z chorobą Gumboro jest profilaktyka oparta o szczepienia ustalana indywidualnie dla każdego stada.
Podstawowa różnica w szczepieniu istnieje pomiędzy stadami brojlerów, a stadami rodzicielskimi. Te ostatnie oprócz szczepienia klasycznego wymagają podawania szczepionki inaktywowanej podawanej w formie iniekcji.
Szczepienia klasyczne przeciwko tej chorobie polegają na podaniu szczepionki w wodzie do picia. W celu ustalenia dokładnej daty podania szczepionki pobiera się krew od piskląt po wylęgu.
Metoda ta zwane jest metodą Deventer. Po pobraniu krwi od 23 piskląt ze stada oznacza się poziom przeciwciał w teście ELISA. Dane te posłużą do komputerowego wyznaczenia dokładnej daty szczepienia stada zarówno przy zastosowaniu szczepionki pośredniej jak i gorącej. Metoda Deventer pozwala również wskazać czy istnieje konieczność szczepienia dwukrotnego czy wystarczy szczepienie pojedyncze.
Najczęściej stosuje się szczepionki pośrednie ale w przypadku zwiększonego zagrożenia wystąpienia choroby Gumboro w stadzie – szczepionki gorące.
Metoda podania szczepionki do wody wydaje się być bardzo łątwą w zastosowaniu jednak w praktyce bardzo często popełniane są błędy.
Szczepienie drobiu:
Przede wszystkim musimy pamiętać że szczepimy wyłącznie ptaki zdrowe. W przypadku zachorowania stada lepiej jest opóźnić wyznaczony termin szczepienia niż podawać szczepionkę ptakom chorym. Takie stado nawet jeśli wypije szczepionkę to jej nie przyjmie. Nie powstanie więc skuteczna odporność stada.
Przy podawaniu szczepionki należy pamiętać że w okresie około szczepiennym nie stosujemy na fermie środków sanityzujących wodę i innych preparatów dezynfekcyjnych mogących neutralizować działanie szczepionki.
W dniu planowanego szczepienia, na około 3-4 godziny przed rozpuszczeniem i podaniem szczepionki należy wstrzymać pojenie stada.. Istotna jest jakość wody oraz odpowiednie jej przygotowanie przez dodanie preparatu neutralizującego chlor i inne mikroelementy zawarte w wodzie a mogące negatywnie wpływać na stabilność szczepionki po rozpuszczeniu. Ponadto konieczne jest wyłączenie światła na kurniku lub podniesienie linii pojenia do momentu jej wypełnienia szczepionką. Dzięki temu wszystkie ptaki zaczną pobierać szczepionkę w tym samym czasie.
Szczepionka po rozpuszczeniu musi zostać wypita w ciągu 2 godzin. Należy więc monitorować pobór wody przez ptaki i mieć na uwadze ewentualne problemy z przepływem wody w linii pojenia ( niskie ciśnienie, uszkodzona linia).
W ciągu ostatnich lat coraz częściej stosuje się szczepionki przeciwko chorobie Gumboro która podaje się w formie iniekecji pisklętom po wylęgu. Szczepienie to wykonuje się jeszcze w wylęgarni. Wygodą tej metody jest brak konieczności wyznaczania terminu szczepienia. Jeżeli zaś istnieje problem ze sprawnością linii pojenia, szczepienie iniekcyjne jest jedyną alternatywą.
Leczenie Choroby Gumboro
Nie istnieje specyficzny lek przeciwko wirusowi choroby Gumboro. Jednak na rynku istnieje szereg preparatów mających silne własciwosci stymulacji układu odpornościowego. W przypadku wystąpienia choroby w stadzie preparaty te silnie pobudzają układ odpornościowy ptaków do obrony przed wirusem. Takim preparatem sprawdzonym w warunkach terenowych jest AdiSalmosolp. Jest to produkt fitogeniczny, czyli zawierające wyciągi roślinne /ziołowe ,posiadające rejestrację do zastosowania u drobiu. W każdej sytuacji krytycznej ich podanie w znaczny sposób łagodzi przebieg i czas trwania choroby. Jednocześnie stosowania w momencie wybuchu choroby eliminuje wtórne zakażenia bakteryjne stanowiące następstwo pierwotnego zakażenia stada wirusem choroby Gumboro. Adisalmosol można też stosować dla poprawy odpowiedzi immunologicznej stada po podaniu szczepionki.
W praktyce u brojlerów Adisalmosol podajemy zapobiegawczo między 15 a 18 dniem życia , zakładając podanie szczepionki pośredniej w 21 dniu życia stada. Drugim momentem krytycznym gdzie podanie Adisalmosolu jest wskazane do dzień 25-28 życia brojlerów.
W stadach niosek czy rodzicielskich preparaty te znajdują zastosowanie w okresie 5-8 tygodnia życia czyli wtedy kiedy ryzyko wystąpienia choroby Gumboro jest największe. W okresie produkcji nieśnej preparaty te znajdują zastosowania w celu zapobiegania wystąpienia kolibakteriozy.