Mycie i dezynfekcja jako istotny element bioasekuracji na fermie
Mycie i dezynfekcja czemu to ważny temat
W dobie intensywnej wielkotowarowej produkcji zwierzęcej ryzyko zagrożenia chorobami zakaźnymi jest bardzo duże a możliwość wystąpienia infekcji rośnie dramatycznie ze względu na większe zagęszczenie zwierząt na fermach i ich zwiększoną produktywność. Badania przeprowadzone na całym świecie wskazują wyraźnie, że mimo intensywnych szczepień, różnych programów farmakologicznej osłony, choroby wywoływane przez wirusy i bakterie stanowią główną przyczynę upadków zwierząt. Powstała sytuacja zmusza hodowców do poprawy zasad bioasekuracji, aby zahamować rozprzestrzenianie chorób. Wdrożenie konkretnych działań bioasekuracyjnych, w tym dobrze przeprowadzonego mycia i dezynfekcji, ograniczy występowanie chorób i strat w produkcji.
Spośród wielu elementów zabezpieczenia epizootycznego zwróćmy uwagę na kilka najbardziej istotnych. Należy wprowadzić ograniczenie wstępu osób postronnych na fermę. Opracować zasady poruszania się na fermie, przygotować śluzy dezynfekcyjne, gdzie pracownicy i osoby odwiedzające fermę mogą przebrać się w ubrania robocze lub jednorazowe, wziąć prysznic.
Wszystkie osoby wchodzące na teren gospodarstwa powinny regularnie dezynfekować ręce (KENODERM – delikatne mydło dezynfekcyjne lub KENOSEPT G, L – ostateczna dezynfekcja). Należy również przy każdym wejściu i wyjściu z budynku dezynfekować obuwie. Można w tym celu stosować maty dezynfekcyjne nasączone środkiem dezynfekcyjnym (VIROCID, CID 20, HALAMID) umieszczone we wszystkich przejściach lub brodziki, gdzie pracownicy zanurzają obuwie.
Bardzo ważnym elementem jest mycie i dezynfekcja środków transportu. Każdy pojazd wjeżdżający na teren fermy powinien przejechać przez śluzę dezynfekcyjną. Samochody przewożące zwierzęta po każdym transporcie powinny być dokładnie umyte (HATCHONET 2%) i zdezynfekowane poprzez rozpylenie roztworu 1% Virocid lub 1% CID 20.
Przygotowanie do nowego rzutu – od czego zacząć?
Pierwszym etapem w przygotowaniu do nowego zasiedlenia ptaków jest dezynsekcja wstępna, którą wykonujemy od razu po wywiezieniu ptaków z obiektu. Ma ona na celu ograniczenie liczebności insektów, owadów latających i biegających, będących wektorami wielu chorób zakaźnych. Dezynsekcje wykonujemy poprzez zamgławianie lub oprysk ściółki, ścian i sufitów insektycydem o działaniu kontaktowym (przykładowe produkty: Twenty- one, Forteca, Aspermet, Draker). Rozpylanie we wnętrzu budynku środka owadobójczego powinno odbyć się w możliwie najkrótszym czasie po opróżnieniu pomieszczeń z drobiu, kiedy jeszcze temperatura nie spadła.
Po przeprowadzonej dezynsekcji przystępujemy do kolejnego etapu, którym jest sprzątanie na sucho. Obornik oraz wszelkie odpady organiczne usunąć z kurnika i jeśli to możliwe natychmiast wywieźć poza teren fermy. Po dokładnym oczyszczeniu kurnika z resztek słomy, kurzu, pajęczyn można przystąpić do mycia. (obiekt powinno się sprzątać jak najszybciej po odstawie drobiu, nawet gdy mamy 14 dni przerwy lub dłużej)
Mycie = początek dezynfekcji!
DO 80% DROBNOUSTROJÓW!!!
Mycie obiektu rozpoczynamy od wyczyszczenia instalacji doprowadzającej wodę pitną. Złogi zalegające w liniach pojenia takie jak kamień wodny, glony, grzyby, bakterie stanowią źródło infekcji oraz przyczyniają się do mniej efektywnego wykorzystania składników witaminowych, mineralnych, leczniczych zawartych w paszy oraz preparatów weterynaryjnych. Pamiętajmy o kolejności wprowadzanych do linii pojenia preparatów myjących jako pierwszy środek usuwający biofilm (Dm Clean Super), następnie odkamieniacz (TORNAX AGRO, PHO CID – do usuwania osadów żelaza wapnia).
Dezynfekcję systemów pojenia najlepiej przeprowadzić 12 godzin przed wstawieniem (CID 2000), aby utrzymać higienę warto też sprawdzić ph wody czy jest właściwe.
Następnie przechodzimy od mycia. Skuteczną metodą jest mycie pianowe (KENOSAN – posiada właściwości myjące i umożliwiające penetracje powierzchni), piana lepiej rozpuszcza (penetruje) brud, dłużej utrzymuje się na powierzchniach porowatych i trudno dostępnych (dłuższy czas kontaktu), wykazuje zwiększoną wydajność preparatu myjącego.
Poprawna kolejność mycia:
- Wentylatory oraz wloty powietrza myte od zewnątrz obiektu
- Sufit
- Linie pojenia oraz karmienia
- Ściany
- Posadzka
Bardzo ważne jest zachowanie właściwej kolejności nanoszenia piany na powierzchnie pionowane (od dołu do góry) i jej spłukiwaniu (od góry do dołu i od tyłu do przodu ku wyjściu).
Po odczekaniu czasu kontaktu zalecanego przez producenta produktu, powierzchnie spłukujemy i pozostawiamy do wyschnięcia. Mycie musi być wykonane bardzo dokładnie, gdyż obecność materii organicznej obniża skuteczność środka dezynfekującego co za tym idzie dezynfekcja niedomytych powierzchni jest nieskuteczna.
Przy wyborze preparatu do mycia nie możemy kierować się wyłącznie ceną, lecz składem, w jakim stężeniu jest skuteczny, czy jest niekorozyjny, czy ulega biodegradacji i czy działa w niskich temperaturach.
Nie można przy myciu zapominać o pomieszczeniach sanitarnych oraz socjalnych. Odkażane powierzchnie poprzez mycie powinny być dezynfekowane zgodnie z tym samym protokołem co kurnik. Ubrania pracowników muszą być wyprane w wysokich temperaturach i dezynfekowane, buty czyszczone detergentem oraz zdezynfekowane.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SKUTECZNOŚĆ MYCIA:
Stężenie
- zbyt duże – ryzyko korozji i wyżesze koszty mycia
- zbyt niskie – niedomyte powierzchnie, słaba dezynfekcja
Temperatura
- za wysoka – para wodna, skropliny, kamień, niszczenie sprzętu, uwalnianie chloru, słaba piana
- za niska – trudne zmywanie tłuszczu
Optymalnie 20-50°C
Czas kontaktu
- zbyt długi – korozja i wysychanie piany
zbyt krótki – niedomyte powierzchnie
Optymalnie 10-30 minut
Działanie mechaniczne
- nadmiar – uszkodzenia
- brak – niedomyte powierzchnie
Obiekt myty praparatem Kenosan, zwróćmy uwagę na jakosć piany.
Dezynfekcja właściwa
Wybór środków dezynfekcyjnych – czym warto się kierować.
- Spektrum aktywności biobójczej – czyli zakres skuteczności działania preparatu wobec różnych rodzajów drobnoustrojów.
- Stężenie – im mniejsze stężenie roztworu roboczego, tym więcej litrów roztworu otrzymamy z jednego litra koncentratu. Pod kątem ekonomicznym jest to najważniejszy czynnik, obok spektrum aktywności bójczej.
- Czas działania – w przypadku dezynfekcji pomieszczeń inwentarskich powinien wynosić do 15 minut. Dłuższy czas działania preparatu wymaga powtarzania zabiegów dezynfekcji oraz większych przerw w kolejnych czynnościach.
- Zakres temperatur roboczych – szczególnie ważny podczas pracy zimą lub w pomieszczeniach chłodniczych.
- Możliwość spłukiwania, ale nie jest to najważniejsza cecha.
- Kompatybilnością z wyposażeniem pomieszczeń – czyli nie przyczynia się do korodowania elementów wyposażenia.
Dezynfekcja kurnika krok po kroku
Kiedy kurnik i wszystkie myte powierzchnie, a także sprzęt i maszyny wyschną (delikatne powierzchnie poprzez mycie wycieranie), można przystąpić do trzeciego etapu – dezynfekcji właściwej.
Bardzo ważne jest by zabieg ten był przeprowadzony na powierzchni suchej, gdyż uniemożliwi to obniżanie stężenia dezynfekantu, który jest nanoszony na odkażane powierzchnie, co za tym idzie będzie większa skuteczność dezynfekcji.
Przystępując do tego zabiegu należy pamiętać o odpowiednim doborze środków chemicznych – czy jest łatwo rozpuszczalny w wodzie (VIROCID, CID 20, KICKSTART, HALAMID, VIRKON S) i metod ich stosowania. Preparaty powinny być dobierane indywidualnie na każdej fermie, zależnie do gatunku hodowanego drobiu oraz od problemów zdrowotnych stada w ostatnim cyklu produkcyjnym.
Należy stosować tylko środki posiadające rejestrację do użycie na fermie a także przestrzegać zaleceń producenta. Najlepiej stosować tzw. dezynfekcje rotacyjną, gdyż uniemożliwi to przyzwyczajaniu się drobnoustrojów do środka chemicznego.
Po wykonanej dezynfekcji obiekt powinien pozostać szczelnie zamknięty przy wyłączonej wentylacji na minimum 24 godziny, by zapewnić właściwe działanie substancji czynnych zawartych w preparatach.
Dezynfekcja kurnika, jaką formę zastosować?
Każda jest dobra, jeżeli jest wykonana w sposób właściwy, lecz najskuteczniejsza jest w formie piany, gdyż środek dłużej utrzymuje się na powierzchni, ma dłuższy czas kontaktu.
Forma dezynfekcji zależy też od tego ile dni w tygodniu nam zostało do zasiedlenia. Nie wolno zapominać, że zewnętrzne powierzchnie oraz drogi dojazdowe na placu również powinny być zdezynfekowane z użyciem aparatów ciśnieniowych.
Prawidłowe wykonanie obu procedur (zarówno wewnątrz jak i zewnątrz) ogranicza ryzyko wystąpienia chorób drobiu, oddziałuje na optymalizację wydajności ptaków, wpływa na ich dobrostan, a dodatkowo zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe.
Po zakończonej dezynfekcji właściwej powinno się wykonać białkowanie ścian i posadzki roztworem wapna gaszonego i pozostawić obiekt do wyschnięcia.
Gdy obiekt mamy odpowiednio wywietrzony można rozpocząć rozkładanie ściółki na posadzce. Każdy właściciel fermy wie, że jakość ściółki ma ogromne znaczenie. Słoma powinna być sucha, pozbawiona wilgoci, niezagrzybiona wolna odpróchna, a także domieszki traw, roślin trujących, ziemi czy innych nieczystości.
Gdy kurnik mamy pokryty ściółka możemy przejść do etapu finalnego dezynfekcji tzn. zamgławiania. Opisanych wcześniej działań nie można zastąpić tylko zamgławianiem, które jest końcowym etapem prawidłowo wykonanej dezynfekcji. Dezynfekcję tą wykonujemy przy pomocy zamgławiacza termicznego, stosując preparaty termo stabilne, upewniając się, że preparat może być nanoszony w tej formie(VIROCID F, CID 20, HI7) ściśle przestrzegając zasad bezpieczeństwa.
Usługę mogą przeprowadzać tylko osoby wyspecjalizowane ze względu na duże ryzyko pożaru jak również zatrucia przez osobę obsługującą urządzenie. Po wykonanym zabiegu obiekt szczelnie zamykamy na minimum 24 godziny, po upływie tego czasu obiekt starannie wietrzymy. (Pod żadnym pozorem przed wietrzeniem obiektu, nie mogą wchodzić do wnętrza ludzie jak również zwierzęta)
Istotnym elementem bioasekuracji jest też zabezpieczenie fermy przed wnikaniem gryzoni (MURIN) i owadów, które są częstym wektorem przenoszenia chorób. Powinno się prowadzić ciągły monitoring ich występowania.
Podstawowe działania mające na celu skuteczną bioasekuracji na fermie drobiu związane są z ludźmi – ich świadomością, przestrzeganiem określonych reguł sanitarno-higienicznych, zabezpieczeniem obiektów przed szkodnikami, higieną pomieszczeń, sprzętu, narzędzi, środków transportu, wody i paszy.
